جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
وحید ریاحی؛ فرهاد جوان؛ امید شیخکانلوی میلان
چکیده
امروزه توسعه اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی مهمترین راهکار توسعه روستایی در کشورهای جهان سوم محسوب میشود مؤسسات مالی و صندوق‌های قرض‌الحسنه زیادی وجود دارند که می‌توانند از طریق ارائه اعتبارات خرد با بهره کم نقش بسزایی در توسعه اقتصادی روستاها در بخش‌های مختلف، کارآفرینی، اشتغال‌زایی و توسعه اقتصادی داشته باشند از این رو ...
بیشتر
امروزه توسعه اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی مهمترین راهکار توسعه روستایی در کشورهای جهان سوم محسوب میشود مؤسسات مالی و صندوق‌های قرض‌الحسنه زیادی وجود دارند که می‌توانند از طریق ارائه اعتبارات خرد با بهره کم نقش بسزایی در توسعه اقتصادی روستاها در بخش‌های مختلف، کارآفرینی، اشتغال‌زایی و توسعه اقتصادی داشته باشند از این رو پژوهش حاضر به تحلیل اثرات صندوق کارآفرینی امید در توسعه اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی شهرستان خوی می‌پردازد. مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی و از جهت روش توصیفی- تحلیلی است. گردآوری اطلاعات با بهره‌گیری از دو روش کتابخانهای و میدانی مبتنی بر پرسشنامه محقق ساخته صورت گرفته است. همچنین به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات، از مدل تصمیم گیری چند معیاره (TOPSIS) فازی و نرم‌افزار‌های Expert choice، SPSS ، GIS استفاده شده است. نتایج رگرسیون جهت بررسی میزان اثرات صندوق کارآفرینی امید در توسعه اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی خوی، گویای تاثیرات زیاد صندوق کارآفرینی امید در توسعه اقتصادی روستاهای مورد مطالعه است. همچنین ضرایب بتا نشان دادند که در بین شاخص‌های توسعه اقتصادی وارد شده به معادله رگرسیون، سهم صندوق کارآفرینی امید در شاخص کاهش وابستگی اقتصادی به دیگران بیشتر از سایر شاخص‌های اقتصادی میباشد. در ادامه نیز، به منظور شناسایی نقش صندوق کارآفرینی امید در هر یک از شاخص‌های اقتصادی به شناسایی اثرات مستقیم و غیرمستقیم متغیر مستقل بر متغیر وابسته پرداخته شده است. هر یازده شاخص، در سطح p=0/000 (99 درصد اطمینان) رابطه مستقیمی و غیرمستقیمی با صندوق کارآفرینی امید داشتند. در ادامه نیز، جهت بررسی و رتبه‌بندی شاخص‌های توسعه اقتصادی، با توجه به صندوق کارآفرینی امید، از نرم افزار Expert Choice استفاده شده است. نتایج نشان داد، شاخص افزایش سطح تولیدات به مقدار وزن به دست آمده 130/0، بیشترین میزان اهمیت و شاخص کاهش پیش فروش تولیدات به واسطه با مقدار وزن 065/0، کمترین میزان اهمیت را از دیدگاه متخصصان به خود اختصاص دادهاند. در نهایت نتایج تحلیل فضایی سکونتگاه‌های روستایی با استفاده از مدل تاپسیس، بیانگر آن است که بیشترین کارآمدی در توسعه اقتصادی از لحاظ ایجاد طرح‌های اشتغال‌زایی در روستای مهلذان(رتبه 1) با میزان ارزش عددی 70/0 را داشته است و سایر روستاها در رتبههای بعدی قرار دارند.
ترویج و آموزش کشاورزی
سمیه چگینی؛ علی شمس؛ احمد قیدی؛ اسماعیل کرمی دهکردی
چکیده
زیتون‌کاران به روشهای مختلفی محصولات خود را به بازار عرضه می‌کنند و رفتار بازاریابی آن‌ها تحت تأثیر متغیرهای مختلف با همدیگر فرق میکند. با توجه به اهمیت راهبردی زیتون در اقتصاد کشاورزی شهرستان طارم، تحقیق توصیفی- همبستگی حاضر با هدف بررسی رفتار بازاریابی زیتون‌کاران از نظر نحوه فروش و عوامل مرتبط با آن در شهرستان طارم صورت ...
بیشتر
زیتون‌کاران به روشهای مختلفی محصولات خود را به بازار عرضه می‌کنند و رفتار بازاریابی آن‌ها تحت تأثیر متغیرهای مختلف با همدیگر فرق میکند. با توجه به اهمیت راهبردی زیتون در اقتصاد کشاورزی شهرستان طارم، تحقیق توصیفی- همبستگی حاضر با هدف بررسی رفتار بازاریابی زیتون‌کاران از نظر نحوه فروش و عوامل مرتبط با آن در شهرستان طارم صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق را کلیه زیتون‌کاران شهرستان طارم در سال 1392 تشکیل میدادند (7500 نفر)، که با استفاده از فرمول نمونهگیری کوکران و از طریق روش نمونهگیری چند مرحله‌ای تصادفی160 زیتونکار بهعنوان نمونه انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساختهای بود که روایی آن از طریق نظرات صاحبنظران و کارشناسان مرتبط مورد تأیید واقع شد و پایایی آن نیز از طریق محاسبه آلفای کرونباخ برای شاخص‌های ترکیبی بیشتر از 7/0 بهدستآمد. نتایج تحقیق نشان داد که زیتون‌کاران به سه روش سبز، شکسته و کنسروی محصول زیتون را به بازار عرضه می‌کنند و متغیرهایی مانند سن، قیمت فروش، کمیت و کیفیت تولید، مساحت باغ، تعداد کلاسهای ترویجی شرکت کرده و میزان ریسکپذیری باغداران با رفتار بازاریابی آن‌ها دارای ارتباط معنی‌داری میباشد.
جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری
مصطفی محمدی؛ سیّد محمّد میرتقیان رودسری؛ راضیه ربانی
چکیده
سرعت و شتاب، همیشه با کاهش دقت، افزایش ضریب خطا و در نتیجه نقص در خروجی همراه است. امروزه، گرایش چشمگیری برای تبدیل و تغییر فعالیت‌های پُرشتاب به کم‌شتاب گردشگری وجود دارد تا از زیبایی‌های آهستگی در تعطیلات و سفر، لذت برده شود. در حال حاضر، ماهیت مقصدهای روستایی به گونه‌ای است که میتوان آن را به عنوان یک مجموعه یا چشم‌اندازی ایده‌آل‌تر ...
بیشتر
سرعت و شتاب، همیشه با کاهش دقت، افزایش ضریب خطا و در نتیجه نقص در خروجی همراه است. امروزه، گرایش چشمگیری برای تبدیل و تغییر فعالیت‌های پُرشتاب به کم‌شتاب گردشگری وجود دارد تا از زیبایی‌های آهستگی در تعطیلات و سفر، لذت برده شود. در حال حاضر، ماهیت مقصدهای روستایی به گونه‌ای است که میتوان آن را به عنوان یک مجموعه یا چشم‌اندازی ایده‌آل‌تر نسبت به مقصدهای دیگر برای تسهیل‌سازی گردشگری کم‌شتاب محسوب نمود. در همین راستا، پژوهش حاضر، به دنبال اندازهگیری تأثیر عوامل گردشکری کم-شتاب بر توسعه‌ی مقصد روستایی میباشد. روش پژوهش، از نظر هدف، اکتشافی-تبیینی و نیز به لحاظ ماهیت، از نوع آمیخته (کیفی-کمّی) است. در روش کیفی، از مصاحبه‌ی نیمه‌ساختاریافته برای جمعآوری دادهها و از کدگذاری سه‌مرحله‌ای بر اساس تحلیل محتوا برای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده گردید. همچنین در روش کمّی، از پرسشنامه محققساخته (مستخرج از بخش کیفی)، برای جمعآوری دادهها و از مدلسازی معادلات ساختاری مبتنی بر حداقل مربعات جزئی برای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده شد. قلمروی زمانی پژوهش از پاییز 1399 تا پایان تابستان 1400 بوده است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که هشت عامل "زمان، بازاریابی کم‌شتاب، محصولات کم-شتاب، تجربه‌ی میهمان‌نوازی کم‌شتاب، اقتصاد کم‌شتاب، فضای اجتماعی-فرهنگی کم‌شتاب، فضای کالبدی کم‌شتاب و سیاست‌گذاری کم-شتاب" به عنوان مقوله‌های توسعه گردشگری کم‌شتاب و شش عامل "منابع و جاذبه‌ها، تبلیغات و بازاریابی، عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی-فرهنگی، عوامل محیطی و عوامل سیاستی" به عنوان مقوله‌های توسعه گردشگری روستایی، انتزاع شدند. همچنین مشخص گردید که گردشگری کم‌شتاب و عوامل مؤثر بر توسعه این شکل گردشگری بر توسعه گردشگری روستای جواهرده، تأثیر مثبت و معناداری دارند. پیشنهادات مدیریتی و کاربردی مبتنی بر نتایج در انتهای تحقیق ارائه شد.
توسعه روستایی
نیلوفر صوفی؛ امیرحسین علی بیگی؛ علی اصغر میرک زاده
چکیده
نا امنی غذایی مانع اصلی رفاه و توسعه‌یافتگی جوامع روستایی است و اگر به صورت جدی چاره‌اندیشی نشود آینده‌ی بشر به مخاطره می‌افتد. در این ببن زنان سرپرست خانوار آسیب پذیرتر از سایر گروه‌ها میباشند. لذا هدف اصلی تحقیق تحلیل علل ناامنی غذایی زنان سرپرست خانوار روستایی شهرستان کرمانشاه و ارائه راهبردهای مقابله با آن بود. پژوهش به ...
بیشتر
نا امنی غذایی مانع اصلی رفاه و توسعه‌یافتگی جوامع روستایی است و اگر به صورت جدی چاره‌اندیشی نشود آینده‌ی بشر به مخاطره می‌افتد. در این ببن زنان سرپرست خانوار آسیب پذیرتر از سایر گروه‌ها میباشند. لذا هدف اصلی تحقیق تحلیل علل ناامنی غذایی زنان سرپرست خانوار روستایی شهرستان کرمانشاه و ارائه راهبردهای مقابله با آن بود. پژوهش به روش توصیفی-پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را زنان روستایی سرپرست خانوار شهرستان کرمانشاه تشکیل میدهد (2215N=) که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 235 نفر به عنوان نمونه با استفاده از روش نمونهگیری چند مرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن به تأیید پانل متخصصان رسید و برای سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که قابل قبول بود (84/0-79/0=0). نتایج نشان داد که حدود 85 درصد از زنان سرپرست خانوار از میزانی از ناامنی غذایی رنج می‌برند. همچنین نتایج نشان داد افزایش تعداد افراد تحت تکفل، تعداد اعضای خانوار، هزینه پوشاک و ایاب و ذهاب ناامنی غذایی را افزایش میدهد و با افزایش سطح سواد، ناامنی غذایی گروه مورد مطالعه کاهش یافته است. بر اساس نتایج مهمترین راهبرد محلی مواجه با ناامنی غذایی انجام کار اضافی به منظور کسب پول بیشتر جهت تأمین مواد غذایی و فراهم کردن زمینه اشتغال و درآمد پایدار مهمترین راهبرد ضروری برای مقابله با ناامنی غذایی است. لذا میتوان با فراهم نمودن زمینه‌های اشتغال و درآمد پایدار از طریق آموزش و توانمندسازی زنان سرپرست خانوار شدت ناامنی غذایی در این قشر از جامعه را کاهش داد.
ترویج و آموزش کشاورزی
معصومه فروزانی؛ مسعود یزدان پناه؛ فاطمه طاهری
چکیده
در سالهای اخیر به سبب محدودیت روزافزون منابع آب شیرین، امکان کاربرد منابع جایگزین به ویژه آب‌های شور به طور جدی مطرح شده و یکی از گزینه‌های پیش رو برای تدوام و ثبات فعالیت‌های کشاورزی میباشد. این در حالی است که پایداری بلندمدت آبیاری با آب‌شور به مدیریت آن بستگی دارد و مدیریت بهینه نیز منوط به شناخت عوامل تأثیرگذار بر آن است. ...
بیشتر
در سالهای اخیر به سبب محدودیت روزافزون منابع آب شیرین، امکان کاربرد منابع جایگزین به ویژه آب‌های شور به طور جدی مطرح شده و یکی از گزینه‌های پیش رو برای تدوام و ثبات فعالیت‌های کشاورزی میباشد. این در حالی است که پایداری بلندمدت آبیاری با آب‌شور به مدیریت آن بستگی دارد و مدیریت بهینه نیز منوط به شناخت عوامل تأثیرگذار بر آن است. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل تأثیرگذار بر مدیریت آب‌شور در شهرستان کارون استان خوزستان به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری پژوهش، شامل کشاورزان شهرستان کارون به تعداد 19720 نفر بود که از این تعداد، نمونه‌ای به حجم 120 نفر برآورد و به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب گردید. ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامه بود که روایی آن توسط اساتید گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه رامین خوزستان مورد تأیید قرار گرفت و برای سنجش پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ (83/0-65/0) استفاده شد. برای تدوین شاخص دارایی‌های معیشتی، ابتدا رفع اختلاف مقیاس‌ها انجام شد و سپس بر اساس تحلیل مؤلفه‌های اصلی، وزن مؤلفه‌های هر یک از شاخص‌ها محاسبه و شاخص ساخته شد. نتایج تحقیق نشان داد که کشاورزان منطقه در زمینه مدیریت آب‌شور آبیاری، بیشتر رفتار مدیریت فنی را بروز دادهاند. بیشترین میزان دارایی معیشتی کشاورزان مربوط به سرمایه اجتماعی و کمترین میزان آن مربوط به سرمایه فیزیکی بوده است. همچنین، رفتار مدیریت آب‌شور در بین کشاورزان با دارایی‌های مختلف، متفاوت بوده است.
ترویج و آموزش کشاورزی
طاهره ملکی؛ پرویز گلپرور؛ شاپور ظریفیان
چکیده
کسب وکارهای کوچک روستایی یکی از بهترین مصداقهای کارآفرینی روستایی هستند که به واسطه ایجاد کار و اشتغال، تولید سرمایه و کمک به توزیع عادلانهتر درآمدها مورد توجه بسیاری از صاحبنظران توسعه روستایی واقع شده اند. اما، متأسفانه شواهد حاکی از آن است که توسعه کسبوکارهای خرد روستایی در ایران با چالش و موانع بسیاری روبهرو ...
بیشتر
کسب وکارهای کوچک روستایی یکی از بهترین مصداقهای کارآفرینی روستایی هستند که به واسطه ایجاد کار و اشتغال، تولید سرمایه و کمک به توزیع عادلانهتر درآمدها مورد توجه بسیاری از صاحبنظران توسعه روستایی واقع شده اند. اما، متأسفانه شواهد حاکی از آن است که توسعه کسبوکارهای خرد روستایی در ایران با چالش و موانع بسیاری روبهرو شده است. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف تببین عوامل بازدارنده توسعه کسب وکارهای خرد در مناطق روستایی صورت گرفت. نمونه آماری پژوهش را 130 نفر از سرپرستان خانوار روستایی دهستان گویجهبل بخش مرکزی اهر با استفاده از نمونهگیری طبقهای انتساب متناسب تشکیل دادند. ابزار اندازهگیری دادهها، پرسشنامهای محققساخته بود که روایی آن توسط اساتید گروه ترویج و توسعه روستایی دانشگاه تبریز تأیید شد. یافتههای حاصلاز بهکارگیری تحلیل عاملی اکتشافی نشانداد، چهار عامل ضعف ساختارهای اجتماعی و فرهنگی مؤثر در بروز کارآفرینی روستایی، موانع فنی- حمایتی، موانع تولیدی- بازاررسانی جهت فروش محصولات و موانع قانونی- نهادی مهمترین عوامل بازدارنده توسعه کسبوکارهای خرد در مناطق روستایی بوده و درمجموع 4/59 درصد واریانس کل موانع توسعه کسبوکار خرد را به خود اختصاص دادهاند. نتایج حاصل از این پژوهش به دستاندرکاران امر کمک میکند تا جهت مرتفعنمودن این موانع اهتمام ورزیده و گامهای مثبتی در جهت رونق کسبوکارهای خرد روستایی که در سالهای اخیر بسیار موردتوجه و تأکید قرارگرفته، بردارند
جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری
حسین فراهانی؛ سیده پروین حسینی؛ شادی بایزیدی
چکیده
مطالعه ادبیات توسعه و برنامهریزی روستایی نشان میدهد که یکی از شناخته شده‌ترین راهبردهای توسعه روستایی کارآفرینی است. از این‌رو آن چیزی که در این میان مورد توجه است، اهمیت دادن به نقش کارآفرینی روستایی و مقوله کسبوکار روستایی است. به همین منظور این پژوهش با هدف تحلیل عوامل مؤثر بر کارآفرینی در بخش گردشگری نواحی روستایی انجام ...
بیشتر
مطالعه ادبیات توسعه و برنامهریزی روستایی نشان میدهد که یکی از شناخته شده‌ترین راهبردهای توسعه روستایی کارآفرینی است. از این‌رو آن چیزی که در این میان مورد توجه است، اهمیت دادن به نقش کارآفرینی روستایی و مقوله کسبوکار روستایی است. به همین منظور این پژوهش با هدف تحلیل عوامل مؤثر بر کارآفرینی در بخش گردشگری نواحی روستایی انجام شده که از لحاظ ماهیت و روش توصیفی‌ـ تحلیلی و با توجه به اهداف کاربردی است. جامعه آماری در این پژوهش شامل افراد ساکن در روستاهای دهستان زوارم است که بر اساس فرمول اصلاح شده کوکران 131 پرسشنامه تهیه شد. جمعآوری اطلاعات و دادهها در سال 1396 با استفاده از مطالعات کتابخانهای و میدانی (مشاهده و تکمیل پرسشنامه) صورت گرفت. پس از جمعآوری اطلاعات از راه پرسشنامه با استفاده از نمونهگیری تصادفی ساده، دادههای به‌دست‌آمده پس از کدگذاری، از راه نرم‌افزار spss و Amos با استفاده از روشهای آماری توصیفی و تحلیلی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که عوامل اقتصادی، اجتماعی، طبیعی– اکولوژیک و سازمانی برای ایجاد فضای گردشگری روستایی تأثیرگذار میباشند؛ و ضعف شرایط فردی با کمترین مقدار به‌دست آمده نشان‌دهنده این موضوع است که تأثیر منفی در ایجاد فضای کارآفرینی گردشگری دارد، به‌گونهای که حتی میتوان آن را بهعنوان یک مانع تأثیرگذار تلقی کرد، این در شرایطی است که باوجود مانع پیش‌رو با تقویت ذهنی خلاق و کارآفرین میتوان آن را به یک فرصت تبدیل کرد و شرایط را بهبود بخشید.
توسعه روستایی
زلیخا نادرخانی؛ سید اسکندر صیدائی
چکیده
ایجاد صنعت در مکانهای روستایی که پتانسیل آن را دارا میباشند، میتواند بهترین استراتژی برای توانمندسازی مناطق روستایی محسوب شود. صنعت از طریق ایجاد اشتغال، درآمدزائی و رفاه باعث توسعه مناطق روستایی میشود. بخش انگوران بخاطر داشتن بزرگ‌ترین و غنیترین معدن سرب و روی خاورمیانه شرایطی را ایجاد کرده تا چند شرکت تولید و فرآوری ...
بیشتر
ایجاد صنعت در مکانهای روستایی که پتانسیل آن را دارا میباشند، میتواند بهترین استراتژی برای توانمندسازی مناطق روستایی محسوب شود. صنعت از طریق ایجاد اشتغال، درآمدزائی و رفاه باعث توسعه مناطق روستایی میشود. بخش انگوران بخاطر داشتن بزرگ‌ترین و غنیترین معدن سرب و روی خاورمیانه شرایطی را ایجاد کرده تا چند شرکت تولید و فرآوری این مواد فلزی در منطقه ایجاد شود. این شرکتها جزء صنایع بزرگ محسوب و اشتغالزائی خوبی را در منطقه ایجاد کردهاند.هدف پژوهش ارزیابی اثرات شرکتهای سرب و روی انگوران در توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاهای بخش انگوران میباشد،برای رسیدن به این هدف از روش توصیفی-تحلیلی استفاده و نحوه جمعآوری دادهها بصورت میدانی بوده است. جامعه آماری تحقیق کلیه سرپرستان خانوار روستایی بخش انگوران میباشد. ابزار تحقیق پرسشنامهای )300 پرسشنامه) و دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. براساس نتایج بدست آمده این شرکتها تأثیرات بسزائی در افزایش سطح سواد، افزایش خدمات بهداشتی و رفاه اجتماعی در بعد اجتماعی و افزایش درآمد و پس انداز، ایجاد فرصتهای جدید شغلی و جذب سرمایههای شهری در بعد اقتصادی داشته است. از پیامدهای منفی این شرکتها در بعد اجتماعی کاهش علاقه جوانان به کشاورزی و کاهش نیروی کار در بخش کشاورزی و در بعد اقتصادی مصرفگرائی خانوارها و افزایش قیمت زمین بوده است.
اقتصاد کشاورزی
نسیبه زارعی؛ حسین مهرابی؛ حمیدرضا میرزائی خلیل آبادی
چکیده
در این پژوهش، تأثیر نظام بهره‌برداری بر بهره‌وری محصول سیب‌زمینی در سال زراعی 90-1391 بررسی شده است. دادهها بر اساس روش نمونهگیری دو مرحله‌ای خوشه‌ی و 208 پرسشنامه از کشاورزان و صاحبان مزارع در استان‌های کردستان و همدان جمعآوری گردید. در این مطالعه برای محاسبه تأثیر نظام بهره‌برداری از متغیرهای موهومی در تابع تولید استفاده ...
بیشتر
در این پژوهش، تأثیر نظام بهره‌برداری بر بهره‌وری محصول سیب‌زمینی در سال زراعی 90-1391 بررسی شده است. دادهها بر اساس روش نمونهگیری دو مرحله‌ای خوشه‌ی و 208 پرسشنامه از کشاورزان و صاحبان مزارع در استان‌های کردستان و همدان جمعآوری گردید. در این مطالعه برای محاسبه تأثیر نظام بهره‌برداری از متغیرهای موهومی در تابع تولید استفاده شد. جهت انتخاب تابع تولید مناسب تابعهای انعطافپذیر و غیر انعطافپذیر بررسی شد. نتایج نشان داد که تابع تولید کاب-داگلاس مناسبتر و بهتر از دیگر توابع آزمون میباشد. همچنین یافتههای دیگر پژوهش بیانگر آن است که تأثیر نظام بهره‌برداری ملکی بر روی بهره‌وری عوامل تولید در منطقهی مورد مطالعه مثبت و تأثیر دیگر نظامهای بهره‌برداری بر بهره‌وری منفی است. لذا پیشنهاد می‌گردد سازمان جهاد کشاورزی در منطقه طی یک برنامهی بلندمدت، کشاورزان و صاحبان مزارع را با اعطای وام و تسهیلات با بهره پایین تشویق به خرید زمینهای اجارهای، اشتراکی و چاههای مشاع نماید.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
سیاوش عطایی؛ حسن افراخته؛ حسین توکلی کجانی
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه مدیریت نوین روستایی (عملکرد شورا‌ها و دهیاران)، در تحولات اقتصادی و اجتماعی سکونتگاه‌های روستایی کهریزک است. روش تحقیق تحلیلی، مبتنی بر مطالعات کتابخانهای، اسنادی و میدانی است. جامعه آماری تحقیق، ساکنان روستا-های بخش کهریزک که جمعیت بالا دارند و از شورا و دهیار برخوردار هستند، میباشد. کل جمعیت افراد ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه مدیریت نوین روستایی (عملکرد شورا‌ها و دهیاران)، در تحولات اقتصادی و اجتماعی سکونتگاه‌های روستایی کهریزک است. روش تحقیق تحلیلی، مبتنی بر مطالعات کتابخانهای، اسنادی و میدانی است. جامعه آماری تحقیق، ساکنان روستا-های بخش کهریزک که جمعیت بالا دارند و از شورا و دهیار برخوردار هستند، میباشد. کل جمعیت افراد خانوار در روستاهای مورد مطالعه (5913) نفر است. لذا بر اساس فرمول کوکران تعداد 360 خانوار به عنوان جامعه نمونه انتخاب شد. همچنین تعداد 20 نفر متخصص بر اساس نمونهگیری هدفمند انتخاب گردید. نتایج بررسی مقادیر ضریب همبستگی اسپیرمن و وجود همبستگی ضعیف، گویای این واقعیت میباشد،که بین عملکرد شورا‌ها و دهیاران و تحولات اقتصادی و اجتماعی سکونتگاه‌های روستایی کهریزک رابطه مثبت و معنی‌داری وجود ندارد. در ادامه نیز، نتایج رتبه‌بندی فازی ممدانی جهت تحلیل فضایی تحولات اقتصادی و اجتماعی در مناطق روستایی کهریزک با تأکید بر عملکرد شورا‌ها و دهیاران نشان داد، به ترتیب روستاهای (گل حصار، قمصر، ده نو، درسون آباد، قلعه نوچمن زمین)، تحولات اقتصادی و اجتماعی متوسط رو به پایین را با تأکید بر مدیریت نوین روستایی را به خود اختصاص دادهاند، همچنین روستاهای (اسماعیل‌آباد، سلمان آباد، قیصرآباد، کبیرآباد، جهان‌آباد، تورقوزآباد، خیرآباد، عظیم‌آباد)، سطح بسیار کم تحولات اقتصادی و اجتماعی را نشان می‌دهند. در این راستا پیشنهاد میشود برای اولین گام، افزایش میزان رضایتمندی روستایی از عملکرد نهادهای مربوطه از طریق افزایش هماهنگی و همکاری میان روستاییان و دستاندرکاران نهادهای مربوطه از طریق مشورت و مشارکت دادن روستاییان در انجام طرح‌های مختلف توسعه روستایی مورد توجه قرار گیرد.
اقتصاد کشاورزی
محمدصادق قلی پور؛ احمد عابدی سروستانی؛ رامتین جولایی
چکیده
اهمیت بازار برای محصولات کشاورزی به اندازه تولید محصول مهم میباشد. این در حالی است که بازاریابی همواره یکی از مشکلات مهم کشاورزان خرده‌پا و خانوادگی بوده است. پژوهش توصیفی-پیمایشی حاضر به بررسی کارآیی بازاریابی محصولات کشاورزی مزارع خانوادگی خرد روستایی پرداخته است. جمعیت مورد مطالعه شامل 2000 کشاورز خانوادگی شهرستان باشت در ...
بیشتر
اهمیت بازار برای محصولات کشاورزی به اندازه تولید محصول مهم میباشد. این در حالی است که بازاریابی همواره یکی از مشکلات مهم کشاورزان خرده‌پا و خانوادگی بوده است. پژوهش توصیفی-پیمایشی حاضر به بررسی کارآیی بازاریابی محصولات کشاورزی مزارع خانوادگی خرد روستایی پرداخته است. جمعیت مورد مطالعه شامل 2000 کشاورز خانوادگی شهرستان باشت در استان کهگیلویه و بویراحمد بود که با استفاده از جدول گرجسی و مورگان تعداد 322 نفر با روش نمونهگیری خوشه‌ای تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. برای جمعآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شد که روایی آن از طریق مراجعه به اساتید دانشگاه و پایایی با ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشان داد کارآیی بازاریابی محصولات کشاورزی مزارع خانوادگی برابر 5/2 است. به عبارتی به ازای یک واحد افزایش در هزینههای محصول، قیمت آن 5/2 واحد افزایش مییابد که این مسئله به نفع تولیدکننده و به ضرر مصرف‌کننده میباشد. این در حالی است که با افزایش سطح تحصیلات، درآمد سالانه از کشاورزی، تعداد کارگر، خدمات زیربنایی و مالی، کارآیی بازاریابی محصولات افزایش مییابد. همچنین افزایش اندازه زمین ملکی، با مقدار عددی کارآیی بازاریابی رابطه عکس دارد. به عبارت دیگر با افزایش اندازه زمین ملکی مقدار عددی کارآیی بازاریابی، کاهش مییابد. با افزایش هزینه سالانه کشاورزی نیز مقدار کارآیی بازاریابی کاهش مییابد. البته این کاهش تا آنجا مطلوب است که به عدد یک برسد. نتایج نشان داد که کارآیی بازاریابی محصولات کشاورزی زارعان باسواد و همچنین کشاورزانی که دارای اندازه زمین زراعی بیش از 5/1 هکتار بودند، بیش از سایر کشاورزان بود. در مجموع، فقط 3/0 درصد از کشاورزان دارای بازاریابی با کارایی مطلوب (برابر یک) بودند و بیشترین کارآیی مربوط به مسیر تولیدکنندگان به عمدهفروشان بود. تشکیل تعاونیهای بازاریابی و ترویج الگوی کشت مناسب از پیشنهادات تحقیق حاضر برای افزایش کارآیی بازاریابی محصولات کشاورزی میباشد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
زهرا کیخا؛ جواد بذرافشان؛ سیروس قنبری؛ عالمه کیخا
چکیده
وقوع حوادث طبیعی مانند سیلاب و زلزله در عرصه های جغرافیایی، به ویژه مناطق روستایی تاثیرات مخربی برجای می گذارد. به طوری که این گونه حوادث اغلب با تخریب منابع اقتصادی و امکانات رفاهی و زیستی، سلامت ساکنان را به خطر می اندازند و همیشه خطر جدی برای توسعه مناطق روستایی به شمار می‌روند. در این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیل فضایی میزان برخورداری ...
بیشتر
وقوع حوادث طبیعی مانند سیلاب و زلزله در عرصه های جغرافیایی، به ویژه مناطق روستایی تاثیرات مخربی برجای می گذارد. به طوری که این گونه حوادث اغلب با تخریب منابع اقتصادی و امکانات رفاهی و زیستی، سلامت ساکنان را به خطر می اندازند و همیشه خطر جدی برای توسعه مناطق روستایی به شمار می‌روند. در این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیل فضایی میزان برخورداری جامعه محلی از عوامل اقتصادی موثر بر تاب‌آوری در برابر مخاطرات محیطی در روستاهای منطقه سیستان میباشد. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است، جامعه آماری تحقیق حاضر شامل تمامی سرپرستان خانوراهای 373 روستای بالای 50 خانوار در منطقه سیستان بود که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 189 نفر از سرپرستان خانوارها به روش تصادفی طبقهای به عنوان نمونه انتخاب گردید. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزارهای SPSS و WASPAS و Arc GIS استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون رگرسیون در خصوص تأثیر عوامل اقتصادی بر تاب‌آوری اجتماعات روستایی در منطقه سیستان حاکی از آن است که میزان همبستگی چندگانه بین عوامل اقتصادی و تاب‌آوری برابر با ضریب تعیین (R2=0.003) میباشد که نشان میدهد عوامل اقتصادی هیچ تأثیری برتاب‌آوری روستاییان در منطقه سیستان ندارد. همچنین نتایج حاصل از تکنیک رتبه‌بندی WASPAS موید آن است که، روستائیان واقع در شهرستان‌های نیمروز و هیرمند دارای بیشترین میزان تاب‌آوری اقتصادی در برابر مخاطره طبیعی و روستائیان واقع در شهرستان هامون دارای کمترین میزان تاب‌آوری اقتصادی در برابر مخاطرات طبیعی میباشند.
ترویج و آموزش کشاورزی
حسن خدایی استیار؛ حسین راحلی؛ حسین کوهستانی؛ حبیب شجاعی مزدی
چکیده
صنایع تبدیلی و تکمیلی به صنایعی گفته میشود که به فرآوری و عمل آوری محصولات مختلف کشاورزی می‌پردازد. هدف اصلی این مطالعه بررسی موانع و مشکلات واحدهای صنایع تبدیلی و تکمیلی فعال در شهرستان ساری از دیدگاه مدیران میباشد که به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل192 نفر از مدیران واحدهای صنایع تبدیلی وتکمیلی فعال در شهرستان ...
بیشتر
صنایع تبدیلی و تکمیلی به صنایعی گفته میشود که به فرآوری و عمل آوری محصولات مختلف کشاورزی می‌پردازد. هدف اصلی این مطالعه بررسی موانع و مشکلات واحدهای صنایع تبدیلی و تکمیلی فعال در شهرستان ساری از دیدگاه مدیران میباشد که به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل192 نفر از مدیران واحدهای صنایع تبدیلی وتکمیلی فعال در شهرستان ساری هستند که تا سال ۱۳۹۳ پروانه تأسیس (موافقت اصولی) ازمدیریت جهاد کشاورزی یا اداره کل صنایع و معادن شهرستان ساری دریافت نمودهاند. روش نمونهگیری به‌صورت تصادفی ساده بوده و حجم نمونه با استفاده از (جدول کرجسی و مورگان) 122 مورد میباشد. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق -ساخته بود که اعتبار صوری آن با پانل متخصصان و کارشناسان و پایایی مقیاسهای آن با آلفای کرونباخ بررسی شد.. نتایج این تحقیق نشان داد که، پنج عامل: اقتصادی، نهادی و قانونی ، نهاده ها و مواد اولیه ، فرهنگی و اجتماعی و فنی و تکنولوژیکی به ترتیب با درصد تبیین 12.255، 11.22، 10.982، 10.614 و 9.82 به عنوان موانع و مشکلات صنایع تبدیلی و تکمیلی در شهرستان ساری، استخراج و نامگذاری شدند.
جامعه شناسی روستایی
علی اصغر مهاجرانی؛ منصور حقیقتیان؛ مهدی یوسف نیا
چکیده
تحت تأثیر تبدیل روستا به شهر، عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی گوناگونی سبک زندگی افراد ساکن در نواحی روستایی را دچار تغییر و دگرگونی می‌کنند. سبک زندگی در نحوه گذران اوقات فراغت، پوشاک، تغذیه، مدیریت بدن، سبک معماری و چیدمان داخلی منازل جلوه‌گر میشود. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر راهبرد تبدیل روستا به شهر بر سبک زندگی ساکنان روستاهای ...
بیشتر
تحت تأثیر تبدیل روستا به شهر، عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی گوناگونی سبک زندگی افراد ساکن در نواحی روستایی را دچار تغییر و دگرگونی می‌کنند. سبک زندگی در نحوه گذران اوقات فراغت، پوشاک، تغذیه، مدیریت بدن، سبک معماری و چیدمان داخلی منازل جلوه‌گر میشود. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر راهبرد تبدیل روستا به شهر بر سبک زندگی ساکنان روستاهای تبدیل شده به شهر در شهرستان‌های خواف و رُشتخوار در استان خراسان رضوی انجام‌شده است. طبق اطلاعات موجود در فاصله سالهای 83-1381سه نقطه روستایی به نام‌های نشتیفان، سلامی و جنگل در شهرستان‌های مورد مطالعه به شهر تبدیل شده‌اند. این تحقیق در سال 1394 با استفاده از نمونهگیری سهمیه‌ای بین 337 نفر از ساکنان این روستاها انجام‌شده است. روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه محقق ساخته است. نتایج مطالعه نشان داد بیشترین تغییر سبک زندگی در شهرهای نشتیفان و سلامی متأثر از عوامل فرهنگی و در شهر جنگل ناشی از عوامل اقتصادی بوده‌اند. همچنین طبق آزمون فرضیه تحقیق، بین مشارکت اجتماعی، سازمان‌های سیاسی و اداری، شبکه راه‌ها و وسایل ارتباطی، روحیه فردگرایی، هویت طبقاتی و روابط غیرمستقیم و ثانویه بهعنوان عوامل اجتماعی، امکانات فرهنگی و آموزشی، مصرف رسانه‌ای و سرمایه فرهنگی بهعنوان عوامل فرهنگی، مصرف‌گرایی و همچنین ایجاد مراکز خرید، تمایل به منافع سوداگرانه، کم‌رنگ شدن حمایت‌های مشترک و سطح رفاه اقتصادی بهعنوان عوامل اقتصادی و سبک زندگی افراد ارتباط معناداری وجود دارد. پیشنهاد میشود با توجه به اینکه روستاهای تبدیل شده به شهر هنوز در مرحله گذار به سمت سبک زندگی مدرن هستند، بنابراین می‌بایست معایب و آثار زیان‌بار این سبک زندگی در حوزه‌های فردی و اجتماعی، به نحو صحیح و اثربخش اطلاع‌رسانی گردد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
سعیده علوی؛ حسین نظمفر؛ علی عشقی چهاربرج
چکیده
شناخت امکانات و در پی آن تعیین سطوح برخورداری جامعه روستایی، نخستین گام در فرآیند برنامهریزی و توسعه برای این جامعه بهشمار میرود. از آنجا که توسعه مفهومی چندبعدی است بررسی سطوح و ابعاد مختلف توسعه و آگاهی از میزان برخورداری نواحی مختلف میتواند گامی مؤثر در برنامهریزی باشد. این امر نهتنها از بعد روستایی ، بلکه از ...
بیشتر
شناخت امکانات و در پی آن تعیین سطوح برخورداری جامعه روستایی، نخستین گام در فرآیند برنامهریزی و توسعه برای این جامعه بهشمار میرود. از آنجا که توسعه مفهومی چندبعدی است بررسی سطوح و ابعاد مختلف توسعه و آگاهی از میزان برخورداری نواحی مختلف میتواند گامی مؤثر در برنامهریزی باشد. این امر نهتنها از بعد روستایی ، بلکه از جنبه منطقه‌ای دارای اهمیت است. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی میباشد. در این پژوهش 58 متغیر با استفاده از مدل پرومته و گایا براساس دادههای سال 1390 تحلیل شدهاست. نتایج حاصلاز پژوهش نشان میدهد دهستانهای قشلاق شمالی و ساوالان در رتبههای اول و دوم و دهستانهای اجارودشمالی، محمودآباد، اجارودمرکزی و انگوت شرقی در رتبههای آخر قرار دارند. از مجموع 19 دهستان موردمطالعه بهترتیب 3 دهستان برخوردار (35%)، 5 دهستان تقریباً برخوردار (30%)، 7 دهستان تقریباً نابرخوردار (26%) و 4 دهستان نابرخوردار (9%) میباشند. میان برخورداری و اندازه جمعیت دهستانها رابطه مستقیم وجود دارد درنتیجه دهستانهای برخوردار 35 درصد از جمعیت منطقه را در خود جای دادهاند این درحالیاست که 3 دهستان در گروه برخوردار قرار دارد. درحالیکه 4 دهستان گروه نابرخوردار 9 درصد از جمعیت منطقه را دارا میباشند. ادامه این روند، تخصیص اعتبارات و امکانات بیشتر به دهستانهای بزرگ، موجب خالی شدن روستاهای دهستانهای کوچک مقیاس خواهد شد و مشکلات زیادی بهبار خواهد آورد.
توسعه روستایی
شادعلی توحیدلو؛ غلامرضا مجردی
چکیده
امید زندگی بیانگر برخورداری از یک سطح بهتر و مناسب تر زندگی است. در نتیجه آگاهی از شاخص فوق در مناطق روستایی به دولتمردان، برنامه‌ریزان روستایی در تصمیم گیری کمک می کند. لذا پژوهش حاضر با هدف برآورد و پهنه‌بندی امید زندگی در مناطق روستایی ایران براساس دادههای رسمی ثانویه جمعیت شناختی سال 1395 به انجام رسید. در روش پژوهش براساس داده ...
بیشتر
امید زندگی بیانگر برخورداری از یک سطح بهتر و مناسب تر زندگی است. در نتیجه آگاهی از شاخص فوق در مناطق روستایی به دولتمردان، برنامه‌ریزان روستایی در تصمیم گیری کمک می کند. لذا پژوهش حاضر با هدف برآورد و پهنه‌بندی امید زندگی در مناطق روستایی ایران براساس دادههای رسمی ثانویه جمعیت شناختی سال 1395 به انجام رسید. در روش پژوهش براساس داده های ثانویه رسمی کشور جدول طول عمر تشکیل و امید زندگی برای مناطق روستایی استان‌های کشور محاسبه گردید سپس این مناطق با استفاده از Arc GIS پهنه بندی شدند. بر اساس نتایج تحقیق روستاییان استان تهران در سال 1395 از بهترین وضعیت شاخص امید زندگی در بین استان‌ها برخوردار بودند، مقدار این شاخص برای مردم روستایی استان تهران 60/74، برای زنان روستایی 71/74 و برای مردان روستایی 50/74 سال بود. بدترین وضعیت امید زندگی روستاییان کشور نیز مربوط به استان سیستان و بلوچستان بود. به طوری که مقدار امید زندگی روستاییان بدون در نظر گرفتن جنسیت 26/67 سال، امید زندگی زنان روستایی 76/67 سال و برای مردان روستایی 76/66 سال بدست آمد. براساس یافتههای پژوهش بالاترین امید زندگی در بین همه گروه‌ها و استان‌های مورد مطالعه مربوط به زنان روستایی استان تهران با 71/74 سال و کمترین آن مربوط به مردان روستایی استان سیستان و بلوچستان با 76/66 سال بود. در همه استان‌ها زنان روستایی امید زندگی بیشتری نسبت به مردان روستایی داشتند. در نهایت مردم روستایی استان‌های مختلف کشور از نظر شاخص امید زندگی در سه پهنه خوب، متوسط و ضعیف قرار گرفتند. لذا پیشنهاد می شود برنامه ریزان و سیاست‌گذاران با تخصیص بهینه منابع نسبت به برطرف‌کردن کمبودها و نقصان‌ها در مناطق کمتر برخوردار و بهبود امید زندگی در سایر مناطق اقدامات متناسب را به عمل آورند.
توسعه روستایی
سید رامین غفاری؛ هاجر ناصحی
چکیده
امــروزه فعالیت‌هــای روستایی، رفــت و آمــدها و ارتباطات سطح یه روستا با شهر و منطقه نفوذ آن به میزان زیادی تغییر کـرده و ایـن تغییـرات بدون توجه به شرایط زیست محیطی و محیط مطلوب انسانی بوده است به گونه‌ای که مشکلات زیـادی را به ویژه برای انسان‌های ساکن فراهم آورده است. این پژوهش با رویکردی توسعه‌ای ـ کاربردی و با روش توصیفی ـ تحلیلی ...
بیشتر
امــروزه فعالیت‌هــای روستایی، رفــت و آمــدها و ارتباطات سطح یه روستا با شهر و منطقه نفوذ آن به میزان زیادی تغییر کـرده و ایـن تغییـرات بدون توجه به شرایط زیست محیطی و محیط مطلوب انسانی بوده است به گونه‌ای که مشکلات زیـادی را به ویژه برای انسان‌های ساکن فراهم آورده است. این پژوهش با رویکردی توسعه‌ای ـ کاربردی و با روش توصیفی ـ تحلیلی به دنبال بررسی هدف مدل سازی و ارائه الگوی بهینه توسعه‌ی شبکه‌ی معابر روستایی شهرستان شاهین شهر و میمه است. به گونه ای که برای دستیابی به این مهم شاخص هایی در 4 بخش طبیعی و اکولوژیکی، اجتماعی – فرهنگی، اقتصادی و کالبدی - فضایی استخراج شد و با نظر سنجی از 30 متخصص امر در زمینه مطالعات شهری و روستایی و با استفاده از نرم افزار Smart-Pls به تحلیل عوامل اکتشافی پرداخته شد. در این بین برای بهینه توسعه‌ی شبکه‌ی معابر روستایی از الگوریتم درخت پوشای مینیمم MST در محیط نرم افزار Matlab 2016 و برای فضایی سازی شاخص‌های مورد مطالعه از روش و فرآیند تحلیل شبکه Network Analyst Tools در محیط نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج نشان داد مقادیر اشتراکات استخراجی حاصل از تجزیه و تحلیل مؤلفه‌ها بالاتر از مقدار 4/0 قرار داشته که تأییدی بر مناسب بودن داده ها و تحلیل عاملی می باشد و شاخص کالبدی فضایی با ضریب 692/0 مهم ترین عامل شناسایی شد نتایج بررسی میدانی نشان داد که از بین مسیرهای توسعه شبکه معابر برای 15 روستای مورد مطالعه در بخش 4 شاخص و سنارویو تشکیل داده شد که روستاهای جهاد آباد و مورچه خورت در وضعیت مناسب کاملاً مناسبی از نظر توسعه شبکه معابر قرار دارند، روستاهای ونداده و سعید آباد ئر وضعیت متوسطی از نظر توسعه شبکه معابر قرار دارند، روستاهای قاسم آباد، خسرو آباد، موته و لوشاب در وضعیت نامناسب و روستاهای رباط پایین، لای بید، آزان و زیاد آباد در وضعیت کاملاً نامناسبی از از نظر توسعه شبکه معابر قرار دارند. با توجه به تحلیل یافتههای میتوان گفت از بین روستاهای مورد مطالعه 6/66 درصد از در وضعیتی نامناسب و کاملاً نامناسب از نظر توسعه شبکه معابر قرار دارند.
توسعه روستایی
امیر احمدی؛ محمد بادسار؛ حیدر قلی‌زاده؛ رویا کرمی
چکیده
فقدان تنوع غذایی بهعنوان مهمترین جنبه دسترسی خانوار به غذا، چالشی اساسی برای جوامع روستایی به شمار می‌آید. هدف اصلی این پژوهش سنجش وضعیت امنیت غذایی خانوارهای روستایی منطقه موردمطالعه با استفاده از شاخص تنوع غذایی و تعیین عوامل اصلی تأثیرگذار بر رژیم غذایی خانوار میباشد. پژوهش مقطعی صورت گرفته جز تحقیقات کاربردی بوده که به ...
بیشتر
فقدان تنوع غذایی بهعنوان مهمترین جنبه دسترسی خانوار به غذا، چالشی اساسی برای جوامع روستایی به شمار می‌آید. هدف اصلی این پژوهش سنجش وضعیت امنیت غذایی خانوارهای روستایی منطقه موردمطالعه با استفاده از شاخص تنوع غذایی و تعیین عوامل اصلی تأثیرگذار بر رژیم غذایی خانوار میباشد. پژوهش مقطعی صورت گرفته جز تحقیقات کاربردی بوده که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گردیده است. ابزار اصلی جهت گردآوری دادهها پرسشنامه استاندارد محاسبه نمره تنوع غذایی برحسب شمارش گروه‌های غذایی مصرفی توسط خانوار در دوره مرجع 24 ساعته قبل از فرآیند انجام مصاحبه میباشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه خانوارهای روستایی استان آذربایجان غربی میباشد. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 482 خانوار به روش نمونهگیری طبقهای چندمرحله‌ای بهعنوان حجم نمونه آماری انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان داد عمده گروه‌های غذایی مصرفی توسط خانوارهای روستایی استان آذربایجان غربی به‌صورت انواع غلات با 57.9%، گیاهان ریشه‌ای و غده‌ای با 56.4% و انواع حبوبات با 49.8% میباشد. همچنین ازلحاظ طبقه‌بندی تنوع غذایی خانوارهای روستایی، 58.1% در طبقه دارای تنوع غذایی متوسط قرار گرفتند. تحلیل روابط مفروض بر اساس مقادیر استاندارد حاصل از هر دو روش تخمین حداکثر بزرگنمایی و Bayesian در نرم‌افزار Amos نشان داد که متغیرهای مالکیت دام، میزان تحصیلات، بعد خانوار و درآمد سالیانه در حالت کلی 85% از تغییرات متغیر وابسته تنوع غذایی را تبیین می‌کنند. متنوع سازی منابع درآمدی و در کنار آن ارتقا سطح تحصیلات سرپرست خانوار که منجر به افزایش دانش تغذیه‌ای و سوق دادن رژیم غذایی به سمت انتخاب و مصرف محصولات سالم‌تر و متنوع‌تر در رژیم غذایی خانوارهای روستایی می‌گردد، پیشنهاد میشود.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
علی اکبر عنابستانی؛ مهدی جوانشیری
چکیده
استفاده از فناوری دیجیتالی بر شکل‌گیری روستای خلاق بهعنوان رویکردی نو در استفاده از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های موجود روستا جهت احیای آن، تأثیرگذار بوده است. پژوهش حاضر، به‌منظور تحلیل اثرگذاری فناوری دیجیتالی بر زیرساختهای شکل‌گیری روستای خلاق سکونتگاه‌های پیراشهری مشهد به انجام رسیده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی ...
بیشتر
استفاده از فناوری دیجیتالی بر شکل‌گیری روستای خلاق بهعنوان رویکردی نو در استفاده از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های موجود روستا جهت احیای آن، تأثیرگذار بوده است. پژوهش حاضر، به‌منظور تحلیل اثرگذاری فناوری دیجیتالی بر زیرساختهای شکل‌گیری روستای خلاق سکونتگاه‌های پیراشهری مشهد به انجام رسیده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی و نوع آن ازنظر هدف، بنیادی و برای جمعآوری اطلاعات از روشهای اسنادی و میدانی استفاده‌شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 8 روستای پیرامون کلان‌شهر مشهد در سال 1400 است که دارای دفتر ICT روستایی، جمعیت بالای 1000 خانوار و در مجاورت شهر مشهد قرارگرفته‌اند. با توجه به تعداد خانوارهای کل در جامعه نمونه (20813 خانوار=N) و با خطای 07/0 درصد در فرمول کوکران حجم نمونه‌ای برابر 194 خانوار محاسبه که با روش تصادفی سیستماتیک از جامعه روستایی انتخاب شدند. تحلیل فضایی متغیرهای اصلی با استفاده از مدل‌های FGRA و MABAC انجام شد که روستاهای گرجی سفلی، حسین‌آباد قرقی و دهرود دارای بالاترین، و روستاهای کال زرکش و چهار برج دارای پایین‌ترین سطح استفاده از خدمات فناوری دیجیتالی (RICT) و زیرساختهای روستای خلاق است. در ادامه برای بررسی تأثیر فناوری دیجیتالی (RICT) بر "زیرساختهای روستای خلاق"، ضمن تائید همبستگی مثبت و معنی‌داری این دو متغیر با آزمون همبستگی پیرسون، نتایج مدلسازی معادلات ساختاری با رویکرد تکنیک حداقل مربعات جزئی (PLS) نشان میدهد که بُعد "آگاهی از خدمات RICT" با در نظر گرفتن اثرات مستقیم و غیرمستقیم، با ضریب 755/0، تأثیر بیشتری بر زیرساختهای روستای خلاق در سکونتگاه‌های نمونه داشته است. در کل با توجه به مقدار ضریب تعیین (R2) برای متغیر زیرساختهای روستای خلاق (969/0) مشخص گردید تأثیرگذاری فناوری دیجیتال روستایی (RICT) بر زیرساختهای روستای خلاق در سطح قوی است. بنابراین از منظر زیرساختهای روستای خلاق، برای جذب جمعیت و آماده سازی جمعیت جوان، پیشنهاد می شود از مشوق‌های دولتی، همانند عدم پرداخت مالیات و تسهیلات مسکن و اشتغال استفاده کرد.
ترویج و آموزش کشاورزی
مهدی نوری پور؛ مرتضی نوری؛ آیت اله کرمی
چکیده
اهمیت آب بهعنوان مایه‌ی حیات و شرط لازم در شکل‌گیری و بقای اجتماعات روستایی در شرایط اقلیمی و جغرافیایی ایران و نیز بهعنوان محرک اصلی و محور توسعه‌ی کشاورزی، لزوم مدیریت مصرف شایسته و کارآمد آن را ضروری‌تر می‌سازد. از این‌رو، حضور مسئولانه و فعال بهره‌برداران در مدیریت سامانه‌های آبیاری بر مبنای اصول و مبانی رهیافت مدیریت ...
بیشتر
اهمیت آب بهعنوان مایه‌ی حیات و شرط لازم در شکل‌گیری و بقای اجتماعات روستایی در شرایط اقلیمی و جغرافیایی ایران و نیز بهعنوان محرک اصلی و محور توسعه‌ی کشاورزی، لزوم مدیریت مصرف شایسته و کارآمد آن را ضروری‌تر می‌سازد. از این‌رو، حضور مسئولانه و فعال بهره‌برداران در مدیریت سامانه‌های آبیاری بر مبنای اصول و مبانی رهیافت مدیریت مشارکت‌مدار میتواند سهم به‌سزایی در مدیریت پایدار منابع آبی کشور داشته باشد. هدف اصلی مطالعه حاضر، شناسایی عوامل مؤثر بر مشارکت روستاییان در مدیریت و بهره‌برداری از شبکه‌ی آبیاری و زهکشی دشت لیشتر شهرستان گچساران است. جامعه‌ی آماری این پژوهش شامل 417 نفر از بهره‌برداران و روستاییان تحت پوشش شبکه بوده است که از این میان، تعداد 163 نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان به روش نمونهگیری تصادفی طبقه‌بندی شده بهعنوان نمونه‌ی آماری انتخاب شدند.ابزار اصلی مورد استفاده جهت گردآوری دادهها، پرسشنامهای ساختارمند بوده است که روایی آن بوسیله‌ی اساتید گروه توسعه‌ی روستایی دانشگاه یاسوج و کارشناسان مربوطه مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ از 633/0 تا 923/0 برآورد شد. یافته‌ها نشان داد که متغیرهای سرمایه‌ی اجتماعی، نگرش نسبت به اثربخشی مشارکت، عوامل اجتماعی- فرهنگی، عوامل ساختاری، تجربه‌ی کشاورزی، سابقه‌ی مشارکت کشاورزان در طرح‌های مشارکتی، رابطه‌ی مثبت و معنی‌داری با مشارکت در مدیریت و بهره‌برداری از شبکه‌ی آبیاری داشته است. در مقابل، رابطه‌ی عوامل اقتصادی، نگرش نسبت به نهادهای مربوطه، عوامل فنی، مدت اقامت در روستا، سطح تحصیلات، مساحت و تعداد قطعات اراضی زراعی و اراضی تحت پوشش شبکه، با مشارکت کشاورزان معنی‌دار نبوده است. فزون بر آن، نتایج حاصل از رگرسیون خطی چندگانه حاکی از آن است که متغیرهای عوامل ساختاری و تجربه‌ی کشاورزی، حدود 44 درصد از تغییرات متغیر میزان مشارکت در شبکه‌ی آبیاری و زهکشی را تبیین می‌کنند
سید علی اصغر داورپناه؛ مهدی نوری پور؛ زینب شریفی
چکیده
پژوهش حاضرباهدف بررسی نقش صنایع تبدیلی در کاهش ضایعات محصولات کشاورزی انجام‌شده است. روش به‌کاررفته در این پژوهش روش علی- مقایسه‌ای بوده و بر این اساس با استفاده ازنظر کارشناسان، دو روستای برخوردار و غیر برخوردار از صنایع تبدیلی انتخاب شده اند. حجم در این مطالعه با توجه به جدول نمونهگیری کرجسی و مورگان 330 نفر تعیین شد. نمونه ...
بیشتر
پژوهش حاضرباهدف بررسی نقش صنایع تبدیلی در کاهش ضایعات محصولات کشاورزی انجام‌شده است. روش به‌کاررفته در این پژوهش روش علی- مقایسه‌ای بوده و بر این اساس با استفاده ازنظر کارشناسان، دو روستای برخوردار و غیر برخوردار از صنایع تبدیلی انتخاب شده اند. حجم در این مطالعه با توجه به جدول نمونهگیری کرجسی و مورگان 330 نفر تعیین شد. نمونه گیری با استفاده از روش نمونهگیری طبقه‌بندی‌شده با انتساب متناسب صورت گرفته است. جمعآوری دادهها از طریق پرسشنامه محقق ساخته ای است که روایی آن با استفاده ازنظر کارشناس نو پایایی آن بامحاسبه ضریب آلفای کرونباخ تأیید شده است. یافتههای پژوهش نشان می دهد ضایعات محصولات کشاورزان روستای دارای صنایع تبدیلی کشاورزی کمتر از روستای فاقد صنایع تبدیلی کشاورزی است. دیگر یافتههای پژوهش نشان داد، وضعیت ضایعات مرحله پس از برداشت در اثر وجود صنایع به میزان دو درصد کاهش داشته است. افزون بر آن، وضعیت ضایعات مرحله نگهداری و ذخیره‌سازی نیز در اثر وجود صنایع تبدیلی به میزان 67/6 درصد ضایعات مرحله فرآوری محصولات کشاورزی کاهش داشته است به میزان 67/11 درصد و ضایعات مرحله حمل‌ونقل و توزیع نیز این صنایع 23 درصدی کاهش داشته است، بیشترین اثر صنایع بر کاهش ضایعات محصولات کشاورزی در مرحله‌ی حمل‌ونقل و توزیع محصولات بوده است و کمترین اثر را نیز بر کاهش ضایعات در مرحله پس از برداشت داشته است.
طاهره چرخ تابیان؛ موسی اعظمی؛ کریم نادری مهدیی
چکیده
هدف این تحقیق، رتبه‌بندی دهستانهای شهرستان همدان به لحاظ برخورداری از شاخص‌های توسعه و همچنین مکان‌یابی مراکز دهستانها در زنجیرۀ روستا- شهری است. در این راستا با استفاده از دادههای سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385، تعداد 37 شاخص انتخاب شدند و دهستانهای منطقه با روش تاکسونومی عددی رتبه‌بندی و درجۀ توسعه‌یافتگی آن‌ها تعیین و ...
بیشتر
هدف این تحقیق، رتبه‌بندی دهستانهای شهرستان همدان به لحاظ برخورداری از شاخص‌های توسعه و همچنین مکان‌یابی مراکز دهستانها در زنجیرۀ روستا- شهری است. در این راستا با استفاده از دادههای سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385، تعداد 37 شاخص انتخاب شدند و دهستانهای منطقه با روش تاکسونومی عددی رتبه‌بندی و درجۀ توسعه‌یافتگی آن‌ها تعیین و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان داد که 18/18 درصد دهستانها در گروهی با درجۀ توسعه‌یافتگی بسیار زیاد، 63/63 درصد درجۀ توسعه‌یافتگی متوسط و 18/18 درصد در گروه محروم طبقهبندیشدهاند. نتایج بررسی ضریب تغییرها نشان داد که با بهبود نسبی توسعۀ روستاهای شهرستان، توسعۀ متوازن، یکپارچه و پایدار به‌دست نیامده است. همچنین نتایج حاصل از مکان‌یابی مراکز دهستانها، نشان داد که فامنین بهعنوان شهریترین مرکز و مرکزدهستان تجرک بهعنوان منطقۀ کاملاً روستایی در زنجیره قرار دارند.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
کریم نادری مهدیی؛ حمید محمودیان؛ حشمت اله سعدی
چکیده
تحقیقات مختلف تأثیر مثبت استقرار صنایع در روستاها را بر بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی نشان داده و آن را موجب توسعه مناطق روستایی و توسعه ملی عنوان می‌کنند. هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر صنایع تبدیلی کشاورزی بر وضعیت زندگی روستاهای شهرستان بهار بود. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی و پیمایشی است. جامعه آماری، خانوارهای ساکن در روستاهای ...
بیشتر
تحقیقات مختلف تأثیر مثبت استقرار صنایع در روستاها را بر بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی نشان داده و آن را موجب توسعه مناطق روستایی و توسعه ملی عنوان می‌کنند. هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر صنایع تبدیلی کشاورزی بر وضعیت زندگی روستاهای شهرستان بهار بود. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی و پیمایشی است. جامعه آماری، خانوارهای ساکن در روستاهای شهرستان بهار از استان همدان بود. جهت بررسی اثرات استقرار صنایع تبدیلی کشاورزی تعداد 10 روستا (پنج روستا دارای صنایع تبدیلی و پنج روستا فاقد صنایع تبدیلی) به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند. روش نمونهگیری طبقه ای چند مرحله ای با در نظر گرفتن نسبت خانوار در هر روستا بود و تعداد نمونه‌ها توسط فرمول کوکران بدست آمد (3249N= و 353n=). روایی و پایایی پرسشنامه نیز به ترتیب توسط اساتید گروه ترویج و آموزش کشاورزی و با محاسبه آلفای کرونباخ (آلفا = 899/0) تایید شد. نتایج بدست آمده حاکیست استقرار صنایع تبدیلی کشاورزی در روستاها تاثیر مثبت بر وضعیت امکانات رفاهی داشته است؛ همچنین یافتههای تحقیق نشان داد که صنایع تبدیلی کشاورزی منجر به تفاوت معنی‌دار کیفیت زندگی در بین دو گروه روستاها شده است، به طوری که سطح کیفیت زندگی در روستاهای دارای صنایع تبدیلی بالاتر بود. نتایج تحقیق نشان داد استقرار صنایع تبدیلی در روستا منجر به رونق بخش کشاورزی و تولید محصولات مشابه صنایع تبدیلی توسط اهالی روستا شده و همین امر، باعث بهبود وضعیت درآمد آن‌ها شده است.
مصطفی تیموری؛ حسن ریحانی همدانی؛ محمد هادی حاجیان؛ محمود تیموری
چکیده
هدف پژوهش حاضر، شناسایی پتانسیل تعاونیهای کشاورزی استان همدان در جذب سرمایه در بین دیگر حوزه‌های تعاون است. اطلاعات لازم برای تحقیق در دو مرحله از طریق مطالعه‌های کتابخانهای و بررسی‌های میدانی از طریق پرسشنامه گردآوری شده است، جامعة آماری تحقیق، کارشناسان شاغل در حوزه‌های مختلف تعاون در استان همدان است که از بین آن‌ها ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، شناسایی پتانسیل تعاونیهای کشاورزی استان همدان در جذب سرمایه در بین دیگر حوزه‌های تعاون است. اطلاعات لازم برای تحقیق در دو مرحله از طریق مطالعه‌های کتابخانهای و بررسی‌های میدانی از طریق پرسشنامه گردآوری شده است، جامعة آماری تحقیق، کارشناسان شاغل در حوزه‌های مختلف تعاون در استان همدان است که از بین آن‌ها با استفاده از فرمول کوکران تعداد 55 نفر کارشناس نخبه و صاحبنظر بهعنوان نمونة آماری به‌صورت تصادفی ساده انتخاب و اطلاعات لازم با استفاده از تکنیک پرسشنامه در سال 1392 جمعآوری شد. دادههای گردآوریشده با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بررسی شد. طبق یافتههای تحقیق؛ مهمترین معیار تعیینکنندة سرمایهگذاری در حوزه‌های مختلف تعاون «سازگاری با پتانسیلهای فیزیکی منطقه» است، همچنین نتیجههای بررسی جایگاه تعاونیهای کشاورزی از حیث پتانسیل سرمایهگذاری در مقایسه با دیگر حوزهها نشان میدهد که تعاونیهای کشاورزی پس از تعاونیهای صنعتی در جایگاه دوم قرار دارند.
توسعه روستایی
ساجده کریمی کندزی
چکیده
روستاها برای اینکه بتوانند به کارایی متناسب خود دست یابند به خصوص در زمینه کارایی شغلی و توسعه انسانی در بین دهیاران و شوراهای روستایی باید به نقش فناوری اطلاعات توجه بیشتری داشته باشند. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی چگونگی توسعه انسانی و کارایی شغلی بر اساس فناوری اطلاعات در بین دهیاران و شوراهای اسلامی روستاهای شهرستان نطنز می ...
بیشتر
روستاها برای اینکه بتوانند به کارایی متناسب خود دست یابند به خصوص در زمینه کارایی شغلی و توسعه انسانی در بین دهیاران و شوراهای روستایی باید به نقش فناوری اطلاعات توجه بیشتری داشته باشند. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی چگونگی توسعه انسانی و کارایی شغلی بر اساس فناوری اطلاعات در بین دهیاران و شوراهای اسلامی روستاهای شهرستان نطنز می باشد. تحقیق حاضر از روشهای تحقیق توصیفی، تحلیلی استفاده خواهد کرد. همچنین این پژوهش از نظر هدف، کاربردی-توسعه‌ای است. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر دهیاران و شوراهای اسلامی روستاهای دارای دهیار بخش مرکزی شهرستان نطنز به تعداد 150 نفر می باشند که حجم نمونه به شیوه کل سرشماری به تعداد 150 نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش مشتمل بر پرسشنامه(پرسشنامه فناوری اطلاعات، توسعه انسانی و کارایی شغلی) محقق ساخته با 38 سوال می باشد. روایی پرسشنامه به شیوه صوری و سازه ای بوده و پایایی آن نیز بر اساس آلفای کرونباخ به میزان 81/0 مورد تایید واقع شده است. تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس تحلیل معادلات ساختاری در نرم افزار پی ال اس صورت پذیرفته است. نتایج بیانگر آن است که به طور کلی فناوری اطلاعات بر توسعه انسانی و کارایی شغلی در بین دهیاران و شوراهای اسلامی روستاهای شهرستان نطنز اثرگذار بوده است که این امر به گونه ای بوده که فناوری اطلاعات بر کارایی شغلی با ضریب مسیر 0.27 و مقدار T 5.33، فناوری اطلاعات بر کارایی شغلی با ضریب مسیر 0.44 و مقدار T 7.17، تاثیرگذار بوده است.
